2 kwietnia, wieczorem poezji poÅ›wiÄ™conym Janowi PawÅ‚owi II w szóstÄ… rocznicÄ™ jego Å›mierci, rozpoczęły siÄ™ obchody 20-lecia powstania gminy Ornontowice. Rok 1991 to wyjÄ…tkowa dla Polaków data. DokonaÅ‚y siÄ™ przemiany, o które wielu walczyÅ‚o. Transformacja ustrojowa paÅ„stwa, nowe wÅ‚adze, nowe ustawodawstwo to momenty, które zawsze kojarzÄ… siÄ™ z poprawÄ… życia, ze zmianami na lepsze.
Z perspektywy tych 20 lat już wiemy, że nie wszystkie podjÄ™te dziaÅ‚ania zostaÅ‚y przez spoÅ‚eczeÅ„stwo odebrane pozytywnie. Jednakże to dziÄ™ki tym historycznym dokonaniom, m.in. przywróceniu pojÄ™cia samorzÄ…du terytorialnego, gmina Ornontowice na powrót mogÅ‚a siÄ™ stać siÄ™ odrÄ™bnÄ… niezależnÄ… jednostkÄ…, samodzielnÄ…, samorzÄ…dnÄ… i stanowiÄ…cÄ… o swoich sprawach.
W 1977 roku bowiem na mocy rozporzÄ…dzenia dotyczÄ…cego zmian terytorialnych, m.in. połączenia, zniesienia, utworzenia, zmiany granic i nazw gmin, Ornontowice zostaÅ‚y włączone do gminy GieraÅ‚towice. WywoÅ‚aÅ‚o to rozgoryczenie mieszkaÅ„ców i brak akceptacji na odgórne decyzje. Przyłączenie do GieraÅ‚towic odbyÅ‚o siÄ™ bez konsultacji z nimi i wbrew ich woli. Dlatego pomysÅ‚ powrotu do podziaÅ‚u terytorialnego sprzed 1 lutego 1977 roku spotkaÅ‚ siÄ™ z dużym entuzjazmem i zaangażowaniem mieszkaÅ„ców; wielu zaczęło zależeć, aby odtworzyć stan sprzed 14 lat.
Po dwóch bezskutecznych próbach czÅ‚onków rady soÅ‚eckiej, w koÅ„cu udaÅ‚o siÄ™. OczywiÅ›cie nie staÅ‚o siÄ™ to ani z dnia na dzieÅ„, ani nawet z miesiÄ…ca na miesiÄ…c. KosztowaÅ‚o to mnóstwo pracy wielu lokalnych dziaÅ‚aczy. PoczÄ…wszy od maja 1989 roku w caÅ‚ej Polsce zaczęły powstawać komitety obywatelskie, które gromadziÅ‚y aktywne spoÅ‚ecznie osoby. Tak też byÅ‚o w Ornontowicach, których mieszkaÅ„cy aktywnie uczestniczyli w spotkaniach szkoleniowo-informacyjnych w ramach dziaÅ‚alnoÅ›ci GieraÅ‚towickiego Komitetu Obywatelskiego.
PomysÅ‚odawcÄ… i koordynatorem wielu inicjatyw byÅ‚ ks. Jan Åšleziona, który cieszyÅ‚ siÄ™ dużym poważaniem wÅ›ród mieszkaÅ„ców. I to on wielu z nich zmotywowaÅ‚ do zaangażowania siÄ™ do pracy na rzecz swojej wsi. Rezultatem tych spotkaÅ„ byÅ‚o powoÅ‚anie do życia stowarzyszenia o nazwie Ornontowicki Komitet Obywatelski. Również z inicjatywy ks. Åšleziony zrodziÅ‚ siÄ™ pomysÅ‚ utworzenia KoÅ‚a ZwiÄ…zku GórnoÅ›lÄ…skiego i Klubu Inteligencji Katolickiej. GÅ‚ównym celem tych organizacji byÅ‚o wytypowanie kandydatów na radnych w pierwszych wyborach samorzÄ…dowych, zaplanowanych na 27 maja 1990 roku.
Po wyborach można już byÅ‚o podjąć konkretne kroki w celu przywrócenia Ornontowicom praw samodzielnej gminy. Wystosowano pismo do ówczesnego premiera Tadeusza Mazowieckiego, jak również do wojewody katowickiego, Wojciecha Czecha, w którym napisano m.in. Nie czujemy siÄ™ gospodarzami na wÅ‚asnym terenie. Ufamy, że w nowej sytuacji spoÅ‚eczno-politycznej kraju wola mieszkaÅ„ców Ornontowic zostanie uszanowana i nasza miejscowość odzyska status samodzielnej gminy.
Od 25 lipca do 10 wrzeÅ›nia 1990 roku trwaÅ‚y konsultacje spoÅ‚eczne, polegajÄ…ce na zebraniu podpisów osób opowiadajÄ…cych siÄ™ za utworzeniem gminy w Ornontowicach. W podsumowaniu konsultacji czytamy (…) zebrano łącznie 2259 podpisów osób uprawnionych do gÅ‚osowania, opowiadajÄ…cych siÄ™ za utworzeniem gminy w Ornontowicach. Uprawnionych do gÅ‚osowania (…) byÅ‚o wtedy 2995 obywateli. Podpisy za utworzeniem gminy w Ornontowicach zÅ‚ożyÅ‚o zatem 75,4 % wyborców. 450 wyborców, co stanowi 15% ogólnej liczby uprawnionych do gÅ‚osowania stwierdziÅ‚o, że jest im to obojÄ™tne (…). PozostaÅ‚ych ok. 10% wyborców (…) nie wyraziÅ‚o swej opinii.
W tym okresie odbyÅ‚y siÄ™ jednoczeÅ›nie Zebrania Wiejskie w Bujakowie i Chudowie, na których dyskutowano o ewentualnym przyłączeniu siÄ™ do nowo powstajÄ…cej gminy. W Chudowie już na pierwszym takim zebraniu zdecydowanie sprzeciwiono siÄ™ przynależnoÅ›ci do Ornontowic, a w Bujakowie we wrzeÅ›niu 1990 też już byÅ‚o wiadomo, że nie bÄ™dzie tworzyć wspólnie z Ornontowicami gminy.
Po pozytywnym zaopiniowaniu wniosku soÅ‚ectwa Ornontowice przez radÄ™ gminy GieraÅ‚towice 10 wrzeÅ›nia 1990 roku, nastÄ…piÅ‚o kompletowanie dokumentacji do urzÄ™du wojewódzkiego w Katowicach. W kolejnych dniach prezydium sejmiku oraz wojewoda pozytywnie zaopiniowali wniosek o utworzeniu gminy Ornontowice, który 24 wrzeÅ›nia zostaÅ‚ wysÅ‚any do Warszawy.
W grudniu 1990 roku Rada Ministrów wydaÅ‚a rozporzÄ…dzenie w sprawie utworzenia, zniesienia, zmiany granic, nazw i ustalenia niektórych gmin, a jednÄ… z nich byÅ‚y Ornontowice.
2 kwietnia 1991 roku – data wejÅ›cia w życie rozporzÄ…dzenia – rozpoczÄ…Å‚ siÄ™ nowy etap w dziejach gminy.
Tych z PaÅ„stwa, których zaciekawiÅ‚a ta skrótowa historyczna opowieść, po bardziej szczegóÅ‚owe informacje odsyÅ‚am do Dekady Ornontowic, wydawnictwa pod red. Roberta Ratajczaka, które ukazaÅ‚o siÄ™ w zeszÅ‚ym roku.